Kul açısından 'Birr=(iyilik" manevi değerleri ve güzel ahlakı kapsayan hayrı, iyiliği ve bu ikisinden kaynaklanan kulun kendisiyle Allah (c.c.)'a yaklaştığı salih amellerin tümünü ifade etmektedir.) Ancak Allah Tealaya göre ''Birr = iyilik'' ise sevap, rıza ve ilahi sevgi demektir.
Allah Resülü de şu gelecek tavsiyeyi değişmez ölçü olarak önermiştir. "Kalbine sor. Birr = iyilik nefsin hoşnut olduğu ve kalbin razı olduğu şeydir. İsm = günah ise insanlar bu konuda sana fetva sorsalar veya sana fetva verseler de nefsine ağır gelen ve insanın kalbini rahatsız eden şeydir." Bunlar da inançta birr, amelde birr, ahlakta birdir. Birr kelimesi Kur’ân-ı Kerîm’de her türlü iyilik, ihsan, itaat, doğruluk, günahsızlık gibi mânalarda kullanılmıştır.
Fahreddin er-Râzî de (2/177) bu âyet münasebetiyle birri, “bütün saygılı davranışları (taat) ve insanı Allah’a yaklaştıran hayırlı işleri içine alan bir kelime” şeklinde tarif etmiştir Söz konusu âyetin devamında, gerçekten dürüst ve takvâ sahibi olan kişilerin ancak belirtilen hasletleri kazananlar olduğu ifade edilmiştir. “Birr” ve en genel anlamı ile “Allah’a karşı saygılı olma” demek olan takvâ arasındaki bu yakınlık Kur’ân-ı Kerîm’de başka vesilelerle de gösterilmiştir.
İki fazilet arasındaki bu yakınlık diğer bir âyette (el-Mâide 5/2), “Birr ve takvâ hususunda yardımlaşınız” ifadesiyle gösterilmiştir. İmam Mâtürîdî bu âyeti tefsir ederken bu iki fazileti, “birr, bütün hayırların en tam şekli, takvâ ise bütün şerlerin terkedilmesi ve bir daha yapılmamasıdır” şeklinde tarif etmiştir.
Mâverdî’ye göre Ona göre birr sıla ve ma‘ruf olmak üzere iki şekilde tezâhür eder. Sıla, “karşılık gözetmeksizin mal yardımında bulunmak”, ma‘ruf ise “gerek söz gerekse davranışla insanların iyilik ve mutluluğu, dirlik ve düzenliği için çalışmak” anlamına gelir . Mâverdî bu açıklamasında birrin takvâdan çok ihsan kavramıyla ilgisine ağırlık vermiştir. Birçok hadiste anne ve babaya karşı iyi ve saygılı davranmanın “birrü’l-vâlideyn” tabiriyle ifade edilmesi de birr ile ihsanın yakınlığını gösterir. Ancak bütün kaynaklarda birr “ihsanın en ileri derecesi” şeklinde açıklanmıştır.
Hz. Peygamber “Birr ahlâk güzelliğidir” buyurmuş burada ve daha başka hadislerinde birrin insan vicdanını (nefs, kalp) huzura kavuşturan, ruh dünyasını aydınlatan ve geliştiren her türlü iyilik ve güzellikleri kapsadığını belirtmiştir.
Resûlullâh "Hiç şüphe yok ki doğruluk iyiliğe (birr'e) götürür. İyilik de cennete götürür. Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (doğru sözlü) diye yazılır. Yalancılık kötülüğe götürür. Kötülük de cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye Allah katında kezzâb (çok yalancı) diye yazılır."
Bakara suresinin gerdanlığı denen 177. Ayetin mealini lütfen okuyunuz.