Son beş yılda hızlı artan konut fiyatları, satışların düşmesiyle yerini yavaşlamaya bıraktı.

Yükselen kredi faizleri ve nakiti olanların birikimlerini mevduat faizine yatırması bu durgunluğun başlıca nedenleri. İnşaatçıların ve mülk sahiplerinin umutlarını bağladığı yabancıya konut satışının da son dönemde gerilemesi de bu düşüşte etkili.

Haziran ayı enflasyonunun yüzde 70,4, konut fiyatlarının da ortalama yüzde 30 arttı , Satılık fiyatlarında yüzde 40’lık bir değer kaybı var.

Vatandaşlık için konut alanların da üç yıllık yasal süreyi doldurunca satışa başladı işaret eden 2020’de alanlar karlı, o zaman 1 milyon liraya alanlar şimdi 3-4 milyon liraya satıyor.

Türkiye’de yabancıların taşınmaz satın almasının önündeki sınırlamaları kaldıran Mütekabiliyet Yasasına ilişkin düzenleme 3 Mayıs 2012’de yürürlüğe girerken, başlangıçta vatandaşlık için konut yatırım fiyatı 1 milyon dolar olarak belirlendi.

Ancak fiyatın yüksek bulunması üzerine Eylül 2018’de rakam 250 bin dolara düşürüldü. Bu defa fiyatın çok düşük kaldığı tepkileri üzerine Haziran 2022’de 400 bin dolara yükseltildi.

Iraklılar tapuda ilk sırada

Yasa sonrası 2013 yılından Mayıs 2024’e kadar geçen 11 yılda, Türkiye’de satılan 15,3 milyon konutun 390 bin 443’ü yabancılara satıldı. En yüksek satış 67 bin 490 adet ve yüzde 4,5’lik payla 2022 yılında gerçekleşti.

TÜİK’in 2015-2024 aralığını kapsayan verilerine göre, Türkiye’de en fazla konut alan yabancılar arasında Irak vatandaşları 50 bin 796 adetle başı çekti.

Bunu İran, Rusya, Suudi Arabistan vatandaşları izledi. Bu yılın ilk 5 ayında konut satışları yüzde 3,4, ipotekli satışlar yüzde 58,7, yabancıya satışlar yüzde 45,8 düştü.

Fiyatları 3-4 milyon liranın üzerindeki konut satışlarında durgunluk var.

Fiyatlarda gerileme yok ancak artış da yok, o nedenle enflasyon karşısında gerilemiş oluyor. Enflasyon yüzde 70,4, gayrimenkul fiyatlarındaki artış ortalama yüzde 30, o nedenle yüzde 40 değer kaybından söz edilebilir. Yabancıya satış aşırı düştü, toplam pazardaki payı geriledi.

O nedenle bu durgunlukta yabancılar etkili değil, ancak Sapanca pazarı yabancı üzerine kuruluydu, orada ciddi gerileme var.

Yabancılar da konut satıyor, çünkü pasaport için almış, aldıktan sonra ihtiyacı kalmıyor. Gayrimenkulde 2021 başlarına kadar alanlar kar etti. Yabancıların yüzde 25’i satıyor.

Parası olan mevduat faizine yatırıyor.

Tarih tekerrürden ibareti yaşayıp görecek miyiz ? Bilmiyorum fakat, Türkiye’de paralar mevduat faizinde, kimse kimseye söylemese de, bankaların açıkladığı istatistikler bu yönde..

2024’ün ikinci çeyreğinde satılık konut ilanlarını incelediğimizde, ilan sayılarının arttığını ve ilanda kalma sürelerinin uzadığını gözlemliyoruz.

Geçen yılın aynı döneminde satılık konutların ortalama ilanda kalma süresi 75 günken, bu süre şu anda yaklaşık 90 güne çıktı.

Ayrıca, satılık konut ilan adetlerinde yüzde 10’a yakın bir artış söz konusu. Yıllık bazda satılık konut fiyatlarında yaklaşık yüzde 43’lük bir artış görülmekle birlikte, kısa vadede fiyatlarda önemli bir değişiklik gözlemlemiyoruz.

Hayatı ertelemediğiniz bir hafta geçirmeniz dileğiyle..

Samet Hızalan