Herkese merhabalar! Bu hafta sizlere besin desteklerinden bahsetmek istiyorum. Öncelikle besin destekleri, içerisinde bir veya daha fazla vitamin, mineral, bitki özütü, amino asit, yağ asidi ve karbonhidrat çeşidi barındıran ve diyeti iyileştirip, geliştirmek amacıyla tavsiye edilen/kullanılan ürünlerdir. Bu ürünler toz, kapsül, solüsyon, tablet şeklinde olabilmektedir. Vitamin ve mineraller, bitkisel destekler, makro besin ögeleri ve diğer besin destekleri olarak gruplandırabileceğimiz takviye edici gıdalar, diyeti iyileştirmek, normal beslenmeyle alınamayan/alınmayan eksiklikleri tamamlamak için kullanılır.
Düzensiz ve sağlıksız beslenme, bazı beslenme tercihleri (vejetaryenlik gibi), düşük kalorili diyetler, malabsorpsiyonlar, bazı metabolizma hastalıkları, yaşlılık, alkolizm, emziklilik, obezite ameliyatları, besin ögesi emilimini engelleyen ilaçlar gibi nedenler besin ögesi eksikliklerine yol açabilir. Toplumda en yaygın görülen besin ögesi eksiklikleri; demir, kalsiyum, B12 vitamini, D vitamini, iyot ve folat yetersizlikleridir.
Demir eksikliği ve demir yetersizliği anemisi, doğurganlık çağındaki kadınlarda, gebe ve emzikli kadınlarda, bebekler, çocuklar ve yaşlılarda görülme ihtimali vardır. Bu gruptaki bireyler yüksek risk grubundadır.
Kalsiyum ve D vitamini yetersizlikleri ülkemizde yaygın olarak görülen bir diğer besin ögesi yetersizliğidir. Kapalı giyim tarzı, güneş ışığından yeterince faydalanamayacak şekilde giyilen kıyafetler, kış mevsiminde güneşten faydalanamama gibi nedenlerle özellikle kadınlarda görüle D vitamini eksiklikleri çok yaygındır. D vitamininin en iyi kaynağı olan güneş ışınlarından faydalanmak ve eksikliğini önlemek için her gün 15-20 kollarınızı bileklerinizden dirseğinize kadar, güneş kremsiz bir şekilde güneşe tutmanız yeterli olacaktır.
Vücuttaki folik asit düzeyleri özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda çok önemlidir. Bebeğin sinir sistemi gelişimini tamamlaması için yaşamının ilk 3-4 haftasında yeterli folik aside ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı anneden karşılayacağı için özellikle annenin folik asit düzeylerinin yeterli olması bebeğin sinir sistemi açısından çok önemlidir. Planlı gebeliklerde folik asit düzeyine bakılarak, eksikliği varsa gebe kalmadan takviye almaya başlanmalıdır.
Son yıllarda sıkça kullanılan bitkisel destekler her zaman güvenilir olamayabilir. Diyetinize ek bitkisel destek ürünleri kullanmak istiyorsanız mutlaka doktorunuza veya diyetisyeninize danışarak ve ürünün içeriğinden emin olarak başlayın. Tüketeceğiniz besinler ile gireceği etkileşimi bilmeden tercih edilen bazı bitkisel destek ürünleri kötü sonuçlara yol açabilir.
Protein tozları, omega 3 gibi makro besin ögeleri takviyeleri de gerekli durumlarda kullanılabilir. Örneğin hiç balık tüketmeyen bir bireyin için omega 3 kullanması gereklidir diyebiliriz. Fakat protein kaynaklarını yeteri olarak tüketen bir bireyin ekstra protein tozu kullanması doğru ve yararlı olmayacaktır.
Bilinçsizce kullanılan tüm destek ürünlerinin sağlık için olumsuz sonuçlara yol açabileceğin unutmayın. Hiçbir besin desteğinin sağlıklı bir diyetin yerini tutamayacağını hatırlatarak, gerekli durumlarda doktor onayıyla kullanılabilir diyebilirim. Özellikle gebelik ve emziklilik dönemi başta olmak üzere tüm riskli gruplarda doktorunuza danışmadan besin desteği kullanmayın. Besin desteklerinin ilaçlar ve bazı besin ögeleri ile etkileşime girebileceği unutmayın. Özellikle kalp-damar hastalıkları ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ile pek çok bitkisel destek etkileşime girerek ilaçların etkilerini istenmeyen şekilde değiştirebilir.
Pazartesi başlanan diyetlerin devamının gelmesi temennisiyle, sağlıklı haftalar dilerim.
Online beslenme danışmanlığı ve sorularınız için mail adresim: [email protected]
