Herkese merhabalar. Bu hafta sizlere son zamanlarda sıkça adını duyduğum, özellikle sosyal medya üzerinden çeşitli reklamlarla muhtemelen hepinizin gördüğü teff tohumundan bahsetmek istiyorum. Peki teff tohumu söylenenler gibi zayıflatır mı? Öncelikle yalnızca teff tohumu değil, hiçbir besinin tek başına zayıflatma etkisi olmadığı, bu konuya daha bütünsel yaklaşılması gerektğini belirtmek isterim. Yani teff tohumu tek başına zayıflatmaz. Şimdi teff tohumu nedir gelin hep birlikte inceleyelim.
Dünyada khaksir veya taf olarak da bilinen teff tohumu Etiopya'da üretilen, haşhaş tohumuna benzeyen bir tahıldır. Etiyopya'da özellikle, Etiyopya'ya özgü bir ekmek olan injera yapımında kullanılan bir tahıldır. Etiyopyalılar bu ekmeği sebze, et, yumurta vs. altına tabak gibi kullanmak suretiyle tüketmektedirler. Teff tohumu senede bir defa kez ekilir fakat tohumları çok küçük olduğundan tek elle geniş bir alana ekilebilir. Biz adını yeni yeni duysak da dünyada ilk ekilen tohumlardan biri olma özelliğini taşır. Avrupa ve Amerika'da birkaç yıldır yeni keşfedilen ve yetiştirilmeye başlayan bu tohum bizim ülkemizde de yeni yeni duyulmaya başlamıştır.
Teff tohumu da buğday, arpa, çavdar gibi tahıl grubundadır. Tahılların vücutta ki sindirimi diğer besin gruplarına göre daha kolaydır. Yüksek besinsel lif yönünden, B ve E vitamini, antioksidanlar, kalsiyum, demir, magnezyum, potasyum gibi minerallerden zengindir. Tam tahıllı gıdalar elde edilirken besin değeri kaybı rafine edilmiş unlara göre azdır. Tam tahıl grubunun içerisinde çözünür ve çözünmeyen lifler bulunmaktadır. Çzünür lifler kan kolesterolünü dengeler ve yemeklerden sonra glisemik tepkiyi düşürebilir. Yani kabaca besinlerin kan şekerini yükseltmek için verdiği tepkiyi azaltabilir diyebiliriz. Çözünmeyen liflerse bağırsaktaki geçiş hızını azaltarak, kanserojenik maddelerin bağırsak hücrereleriyle temasını azalttığı ve emilimini engellediğini söyleyebiliriz. Teff tohumunu buğday, arpa, çavdardan ayıran en önemli özelliği gluten içermemesidir. Gluten intoleransına sahip bireyler veya çölyak hastalığı bulunan kişilerin tüketebileceği bir tahıldır. Teffin glisemik indeksini (kan şekerini yükseltme hızı) inceleyecek olurdan buğdaydan oldukça düşük fakat çavdar ile benzer olduğunu görmekteyiz. Içerisinde bulunan protein miktarı bakımından da diğer tahıllara nazaran daha yüksektir.
Teff tohumu yapısının çok küçük olmasından dolayı herhangi bir rafine işlemi geçirmeden tam tahıl olarak doğrudan kullanılabildiği için yüksek lif ve besin içeriğine sahiptir. Besinsel içeriğini incelediğimizde buğday ile benzerlik gösteren teff tohumu diğer hububatlar ile kıyaslandığında benzer protein içeriği göstermektedir. En önemli özelliğiyse az önce de bahsettiğim gibi gluten içermemesidir. Ayrıca kalsiyum, çinko, magnezyum, demir, fodfor ve bakır yönünden de zengindir.
Şimdi gelelim piyasada teff tohumlu çay diye satılan ürünlere. Genellikle ünlü ve zayıf sosyal medya kullanıcılarının ben içiyorum sizde güvenle içebilirsiniz mantığıyla tanıtımı yapılan, sabah aç karnına içilerek zayıflatma vaadinde bulunan bir üründür. Fakat teff tohumlu çay diye satılan, sitesinde teff tohumunun faydaları yazan bu çayın içerisinde yok yok. Teff tohumu dışında kiraz sapı, aspir tohumu, kitre zamkı, mate yaprağı, barut ağacı kabuğu gibi birçok bitkinin bulunduğu ve içeriği bu karışık olan bir çay için satış sitesinde sağlık sorunları olan bireylerle ilgili de herhangi bir uyarı yapılmamış. Biz diyetisyenlerin her zaman söylediği şey karışım bitikilerden uzak durmanız. Bu tarz bitkilerin içeriklerini, göstereceği etkileri ayrı ayrı bilsek de birleştiğinde oluşacak etkileri bilemediğimiz için her zaman bu tarz ürünlerden uzak durmakta fayda var.
Yukarıda bahsetmiş olduğum teff tohumu özellikleri bir tahıl grubu olarak tek başına tüketildiğinde hala geçerli fakat piyasada gördüğümüz çaylar için geçerli değildir. Kaldı ki zayıflama vaadiyle satılan bu tarz çayların da etkisi içerisinde bulunan diğer bitkilerden kaynaklanmaktır. Yani teff tohumlu diye satılmasının nedeni satış pazarlama tekniğidir. Altın çilek, goji berry, kinoa, chia gibi teff tohumu da insanların zayıflama arzusunu suistimal etmek için ortaya çıkarılmış bir bir besin. Daha doğrusu senelerdir var olan fakat popüleritesinin bu dönemde arttığı bir besin. Teff tohumu besinsel içeriğinin zenginliğinden dolayı tahıl olarak tüketilebilecek besindir. Fakat çay formunu tüketmenizi kesinlikle tavsiye etmiyorum.
Benim nacizane önerim günlük beslenmenizde teff tohumu tüketimi yerine ülkemizde yetiştirilen ve içerik olarak benzer olan buğdayı tercih etmeniz yönünde olacak. Zayıflamak için teff tohumu veya herhangi bir besine tek başına ihtiyacınız olmadığını unutmayın.
Pazartesi başlanan diyetlerin devamının gelmesi temennisiyle, sağlıklı haftalar dilerim.
Online beslenme danışmanlığı ve sorularınız için mail adresim: [email protected]
