Son zamanlarda faizin yükselmesi ile birlikte vadeli mevduata geçmek isteyen ve kiracılar ile anlaşamayan ev sahipleri evlerini satışa çıkarıyor.
Anlaşmazlığa düşen ev sahipleri ve kiracılar için 1 Eylül itibarıyla arabuluculuk faaliyeti başladı. Bundan böyle, taraflar anlaşmazlık halinde mahkemeden önce arabulucuya gidecek. Arabulucu bürolarına yapılan çok sayıdaki başvurunun yüzde 75’ini tahliye talepleri ve zam anlaşmazlıkları oluşturuyor. Bu yoğunlukla uğraşmak istemeyen veya arabulucudan çıkan karardan memnun olmayan ev sahipleri, evlerini satılığa çıkarma yoluna başvuruyor.
Ev sahibi taşınmazını istediği her an satabilir ancak malikin taşınmazını satmak istemesi halinde sırf bu satış nedenine dayanarak kiracısını tahliye etme imkanı bulunmuyor.
Burada belki yeni yürürlüğe giren, kira sözleşmesinden kaynaklı uyuşmazlıklar için öngörülen arabuluculuk sürecine başvurularak ortak bir zeminde buluşulabilir. Bunun dışında, yeni ev sahibi sürelere uyarak tahliye davası açabilir.
Konu hakkında Borçlar Kanunu'nun ilgili maddesi; 'Sözleşmenin kurulmasından sonra kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur' şeklindedir.
Yani taşınmazın üçüncü bir kişi tarafından satın alınması halinde kira sözleşmesi yeni malikle devam eder, önceki sözleşme son bulmaz. Eğer ki yeni malik konutu kendisinin veya kanunda sayılan yakınlardan birinin kullanacağını iddia ediyorsa, yine kanunda belirtilen sürelere uyarak bildirim yapmalı ve tahliye davası açmalıdır.
Kanun gereğince yeni ev sahibi, eğer kira kontratına istinaden tapuda şerh yoksa, tapu devri yapıldıktan sonra bir ay içinde kiracıya ihtarname göndermelidir. İhtarname gönderildikten sonra eğer kira sözleşmesinin bitimi 6 aydan uzun süreli ise kiracı 6 ay içinde evi boşaltmalıdır.
Kiracı, ‘SATILIK’ İlanı Asılmasına İzin Vermeyebilir mi ?
Borçlar Kanunu'nda malikin konutu satmak istemesi halinde kiracının ve malikin neleri yapması gerektiği, hangi hakları olduğu sayılmıştır.
Buradan hareketle kanunu incelediğimizde özellikle konutun satılık olduğunun teşhir edilmesine dair bir hükme rastlamıyoruz.
Burada tarafların menfaat dengesi gözetilmelidir. Bir yanda taşınmazını satmak isteyen ve bunu ilan etmek isteyen malik, diğer yanda konutu kullanma hakkı kendisinde olan kiracı...
Somut olaya göre değişmekle birlikte, malikin satış ilanını asamayarak uğrayacağı zararın daha fazla olduğu kanaatindeyim. Fakat bu durum tahliye için bir neden olamaz.
Eğer eve ilan asılmasının hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa ve alanının işgal edildiği iddiası varsa bu durumda huzur ve sükunu bozmak suçu değerlendirilebilir. Bunun dışında kiracının rızası dışında konuta girilemeyeceği için ayrıca bir hukuk davasına gerek duyulmaz.
Ev satılığa çıkarıldığı için, haliyle alacak kişi evi görmek isteyebilir. Böyle bir durumda kiracı evi göstermek zorunda mı? Bu noktada hem ev sahibi hem de kiracının kanunen hakları neler?
Kira sözleşmesi devam ederken satılığa çıkarılma haline dair kanun maddesi; kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür.
Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.
Kısaca bu durumda kiracı satılık taşınmazı müstakbel alıcılara göstermek zorundadır. Ancak bu uygun bir süre önce bildirilmeli ve makul seviyede olmalıdır. Eğer kiracı buna karşı çıkarsa malik bunun yerine getirilmesi için dava açma hakkına sahiptir. Aynı şekilde kiracı da makul ve uygun olmayan ölçüdeki gezip görme eylemlerine karşı çıkma hakkına sahiptir.
Ayrıca her ne sebeple olursa olsun kiracının konutuna, bahçe, depo, balkon vs. gibi eklentilerinin içine kiracının rızası dışında girilmesi veya buradan çıkılmaması halinde, failler hakkında ‘konut dokunulmazlığın ihlal’ suçu ile işlem başlatılabilir ve fail bu suçtan 1 yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılabilir.
Hayatı ertelemediğiniz bir hafta geçirmeniz dileğiyle..
