Türkiye'de hava, kara ve deniz platformlarının motorlarının yerli imkanlarla geliştirilmesine yönelik olarak birçok proje sürdürülüyor. Devrezli Makina Mikro Türbin Sanayi de hava araçlarını yurt dışı motor bağımlılığından kurtarmak için mikro bazlı jet motor projeleri yürütüyor.
Bu kapsamda 100, 200, 330 nevtonluk motorlar üzerinde çalışan Devrezli Makina, 100 nevtonluk motoru seri üretime hazır hale getirdi. Yurt dışı pazarlar hedeflenerek IG-20 Thunder isimli verilen 200 nevtonluk mikro türbin model motoru ile 150 saat yer testi gerçekleştirildi.
Test sürecinde 5 defa genel bakım yapılan motorda, mekanik parçalarının performansı, yakıt sistemi performansı, pompa sistemleri performansı, itki devir ve ısı testleri, yakıt tüketim performansı, elektronik kontrol sistemi üzerine çalışmalar yürütüldü.
Motorun entegrasyon aşamasında doğruluğu ve uçuş güvenirliği sağlanmış bir platform ve aviyonik sistemler kullanıldı. Ağırlığı 2,2 kilogram olan motorun entegrasyonunun tamamlanmasıyla taksi aşamasına geçildi. Bu süreçte pilot ile motor ve platform uyumu test edildi. Taksi süreci toplam 4 saat sürdü.
Akrobasi hareketleriyle limitleri zorlandı
Uçuş aşaması için Ankara'da bulunan Orhan Ünsal Hava Parkı tercih edildi ve toplam 4 sorti olacak şekilde 45 dakikalık bir uçuş gerçekleştirildi.
Sortilerin içerisinde akrobasi hareketleri yapıldı. Bu sayede motor yüksek g kuvvetlerine maruz bırakılarak mekanik parça dayanımları test edildi. Her sorti için 4 litre yakıt kullanılırken yüksek hız testinde saatte 400 km hıza ulaşıldı.
Mevcut sistem ağırlığı, depo sınırı ve aviyonik sistemler (18 kilogram, 4 litre yakıt, 300-400 kilometre/saat hız) göz önünde bulundurularak gerçekleştirilen uçuş sonucunda ortalama 50 kilometre görev menzili hesaplandı.
Yeni motor yolda
Devrezli Makina Mikro Türbin Sanayi Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Yasin Pehlivanoğlu, bir süredir üzerinde çalıştıkları motor projelerini birer birer seri üretime hazır hale getirmenin mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.
Önce 100, ardından 200 nevtonluk motoru tamamladıklarını dile getiren Pehlivanoğlu, şöyle konuştu:
"200 nevtonluk IG-20 Thunder motorumuz mevcut durumu ile birçok havacılık platformunda kullanılabilir seviyededir. Bunun yanında 330 nevtonluk motor geliştirmeye başladık. Bu sene bu motorumuzu da ortaya koymayı hedefliyoruz. Yola ülkemiz ihtiyaçlarını karşılamak için çıktık, öncelimiz bu ama yurt dışındaki potansiyelin de farkındayız. Yurt dışına yerli motor satan ilk firma olmayı hedefliyoruz. Pazarlama aşaması için ilk uçuş ve ortaya çıkacak performans değerleri bizim için önemliydi. Bu aşamayı da başarıyla geride bıraktık. Kendini kanıtlamış motorumuzun seri imalatı için bütçe hazırlıklarına da başlamış olduk."
AA
