ABD ve Çin Arasında Nadir Toprak Elementleri Restleşmesi Ticaret Savaşlarını Kızıştırıyor
ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları, karşılıklı tarifelerin yanı sıra nadir toprak elementleri üzerine yapılan restleşmelerle yeni bir boyut kazandı. ABD Başkanı Donald Trump'ın "karşılıklılık esaslı" tarifeler açıklamasının ardından, Çin'in bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlaması, küresel ticaretin geleceği hakkında belirsizliklere yol açtı.
Çin'in İhracat Kısıtlaması ve Küresel Etkisi
Çin, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum gibi nadir toprak elementlerini içeren 7 kategoriye ait metalleri, 4 Nisan 2025 itibarıyla ihracat kontrol listesine alacağını duyurdu. Bu gelişme, küresel tedarik zincirlerinde büyük bir sarsıntıya yol açabilecek nitelikte. Çinli tedarikçiler, yalnızca hükümet izni ile bu elementleri ihraç edebilecek, ayrıca gümrük görevlileri, bu elementlerin bulunduğundan şüphelenilen sevkiyatları denetleyip, el koyabilecek.
Nadir Metallerin Önemi
Çin, dünya çapında nadir toprak elementlerinin en büyük üreticisi ve ihracatçısı konumunda bulunuyor. Bu elementler, savunma sanayii, elektronik, yenilenebilir enerji, tıbbi görüntüleme makineleri, uzay araçları gibi birçok sektörde kritik öneme sahip. Elektrikli araç bataryaları, cep telefonları, yarı iletkenler, süper iletkenler ve nükleer reaktörler gibi yüksek teknoloji ürünlerinin üretiminde bu nadir metaller kullanılıyor.
Çin'in ihracat kısıtlaması, küresel çip üretimi ve yüksek teknoloji ürünlerinin tedarik zincirlerini tehlikeye atabilecek bir adım olarak değerlendiriliyor. Özellikle ABD, Japonya ve AB ülkeleri, Çin'in bu adımını kendi ekonomik çıkarları doğrultusunda bir tehdit olarak algılıyor ve alternatif çözümler arayışına giriyor.
ABD ve Çin Arasındaki Ticaret Savaşları
ABD Başkanı Donald Trump'ın uygulamaya koyduğu karşılıklı tarife artırımları, iki ülke arasındaki ticaret savaşlarını alevlendirdi. Trump yönetimi, Çin'e ek yüzde 34 gümrük tarifesi getireceğini açıklamıştı. Çin'in bu yeni adımla, nadir toprak elementlerini bir ticaret aracı olarak kullanması, ABD ile olan ilişkilerde yeni bir cephe açtı.
Çin, nadir metaller konusunda güçlü bir koza sahip ve bu, ticaret savaşlarında önemli bir avantaj olarak öne çıkıyor. Çin’in bu kozunu müzakerelerde kullanmak istediği, ancak ihracatını tamamen durdurmak istemediği düşünülüyor.
Çin'in Nadir Metal Silahı
Asya Piyasaları Uzmanı Süleyman Mete Özbalaban, nadir metallerin Çin için önemli bir "koz" olduğunu ve bu metallerin ABD, Japonya ve AB’ye karşı bir silah olarak kullanılmaya başlandığını belirtti. Özbalaban, “Çin, nadir metaller konusunda ABD, Japonya ve AB ülkelerine karşı müzakerelerde güçlü bir konum elde etmek için bu adımları atıyor” şeklinde konuştu.
Çin, son yıllarda galyum, germanyum ve grafit gibi nadir metallerin ihracatını sınırlamaya başlamıştı. Bu durum, özellikle galyum ve germanyum gibi elementlerin, ABD'nin teknoloji ve savunma sanayii için kritik öneme sahip olması nedeniyle büyük bir endişe yaratmıştı. Özbalaban, 2024 yılında ABD'nin Çin'e olan galyum ve germanyum bağımlılığını azaltmaya başladığını, bu durumun Çin’in ihracat kısıtlamalarının etkisini sınırlayabileceğini ifade etti.
Alternatif Çözümler ve Küresel Tedarik Zinciri
ABD ve Japonya, Çin’e olan bağımlılıklarını azaltmak için alternatif tedarik kaynakları arayışına girmiş durumda. Ancak, Çin’in üretimdeki payı hâlâ yüzde 50’nin üzerinde ve bu durum, alternatif kaynak bulma çabalarını zorlaştırıyor.
Özbalaban, “Çin, bu nadir metallerle ilgili güçlü bir koz oluşturmuş durumda. Ancak, ABD ve Japonya alternatif kaynaklar bulmak için yoğun çaba harcıyor” dedi.
