Araştırmaya göre, internet kullanan her 10 kişiden 4'ü bir mal ya da hizmet satın alma aşamasında internet reklamlarından etkileniyor. Dijital tüketicilerin yaklaşık yüzde 65'i internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerdeki reklamları ayırt etmede zorlanıyor.
İnternet kullanan her 10 kişiden 7'si alışveriş platformlarında yer alan indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşünüyor. 10 internet kullanıcısından 4'ü reklam ya da satış kampanyalarına dair alt yazı, açıklama, dipnot vb. türden içerikleri çoğunlukla okumuyor.
Neredeyse her iki kişiden biri sosyal medya alışverişinde mağduriyet yaşıyor
Ticaret Bakanlığı'nca yürütülen "Dijital Tüketicinin Korunması Projesi/Faz I: Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar" Projesi'nde Dijital Mecralarda Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Araştırma Raporu tamamlandı. Raporda yer alan bazı veriler kamuoyu ile paylaşıldı.
Rapora göre, son dönemlerde hızlanan dijitalleşme süreci ile tüketicilerin daha fazla çevrimiçi ortamlara yönelmesine ve daha fazla dijital reklam ve uygulamayla karşılaşması sonucunu doğurdu. Bu durum, Reklam Kurulu gündeminde görüşülen dosyalara da yansımış, 2023 yılında Kurul gündeminde görüşülerek karara bağlanan dosyaların yüzde 79 unu dijital mecralarda yayınlanan reklamlar ve uygulamalar oluşturdu.
Konuya ilişkin açıklamada, "Hem Reklam Kurulu gündeminde görüşülen dosyalar hem de dijital geçiş sürecinde tüketicinin korunmasına ilişkin yapılan inceleme, araştırma ve uluslararası çalışmalar, tüketici dost olmayan ya da tüketicileri manipüle edici şekillerde tasarlanabilen ve dijital ortamlarda tüketicileri yanıltan, bilgi eksikliklerini istismar eden, ekonomik davranış biçimlerini bozan uygulamaların 'karanlık ticari tasarımlar' (dark commercial patterns) gibi çok çeşitli şekillerde ortaya çıktığını göstermektedir" denildi.
Dijital tüketicinin karşılaştığı sorunlar
"Çevrimici Yorumlar"dan "Arama Motor Reklamları"na, "Sosyal Medya Reklamları"ndan "Kişsel Fiyatlandırma"ya ve "Oyun Reklamları"na kadar dijital tüketicinin sıklıkla karşılaştığı reklam ve uygulamalara ilişkin başlıkları içeren araştırma kapsamında elde edilen bazı sonuçlar şöyle:
"Araştırmaya katılanların yüzde 48'inin yüksek düzeyde dijital mecra kullandığı ve internet kullanan her 10 kişiden 4'ünün bir mal ya da hizmet satın alma aşamasında internet reklamlarından etkilendiği görüldü.
-Araştırma raporunun çarpıcı sonuçlarından biri ise dijital tüketicilerin yaklaşık yüzde 65'inin internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerdeki reklamları ayırt etme noktasında zorlandıkları tespit edildi.
Kişisel verilerin paylaşımı konusunda her 2 tüketiciden 1'i endişeli iken her 10 internet kullanıcısından 4'ü reklam ya da satış kampanyalarına dair altyazı, açıklama, dipnot vb. türden içerikleri çoğunlukla okumuyor.
Araştırma, her 10 kişiden 7'sinin alışveriş platformlarında yer alan indirimli fiyatların gerçeği yansıtmadığını düşündüklerini gösterirken her 10 kişiden 4'unun alışveriş platformlarında mal ve hizmetlere dair yanıltıcı indirim oranları ve yanıltıcı fiyatlarla karşılaştığını gösteriyor."
Sosyal medya davranışları
Sosyal medya davranışlarına yönelik ayrı bir bölüm bulunan raporda şu tespitlere yer verildi:
"Tüketicilerin sosyal medya kullanım amaçlarında alışveriş yapma oranının yüzde 30 olduğu ve en çok alışveriş yapılan sosyal medya platformlarında ilk sırada Instagram yer alıyor.
Neredeyse her iki kişiden biri sosyal medya alışverişlerinde mağduriyet yaşıyor.
Yaşanılan mağduriyet kaynaklarında yanıltıcı reklamların yanı sıra ünlü veya influencer (sosyal medya etkileyicisi) yönlendirmesine bağlı mağduriyet oranının yüzde 25,4."
Bakanlığın açıklamasında, "Proje kapsamında; dijital ortamlarda tüketicilere yönelik yeni nesil reklam ve ticari uygulamalara ilişkin tespit edilen sorunlara yönelik tüketicilerin dijital ortamlarda etkin bir şekilde korunmasını sağlamak üzere gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve akabinde bu yeni düzenlemeler hakkında tüketicinin bilinçlendirilmesi ve sektörel farkındalığın artırılması eylemleriyle birlikte Proje'nin 2024 yılında da tamamlanması planlanmaktadır" denildi.
// HABER MERKEZİ
