Türkiye otomotiv sanayisi zorlu bir dönemden geçiyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, sektörün 2024 Ocak-Eylül verilerini açıkladığı basın toplantısında, hem iç pazarın daralması hem de ihracat alanında karşılaşılan sorunlar nedeniyle geleceğe yönelik kaygılarını dile getirdi. Eroldu, özellikle Avrupa’daki ekonomik durgunluğun ve iç pazardaki yerli üretimin payının azalmasının sektöre büyük riskler getirdiğini vurguladı.
Kamyon İhracatındaki Düşüş Tehlike Çanı Çalıyor
OSD verilerine göre, 2024'ün ilk 9 ayında kamyon ihracatında %44 oranında keskin bir düşüş yaşandı. Eroldu, kamyon satışlarındaki gerilemenin, Avrupa pazarındaki durgunluğun erken bir göstergesi olduğuna dikkat çekerek, “Sanayideki yavaşlamanın sinyallerini kamyondan alıyoruz. Bu, ilerleyen dönemde diğer iş kollarımızı da etkileyebilir” dedi.
Yerli Üretimde Sert Düşüş Pay %30'un Altında
İç pazarda yerli üreticilerin payı giderek azalıyor. Eroldu, 2024 yılı Eylül itibarıyla yerli otomobillerin pazar payının %30’un altına düştüğünü belirtti. Hafif ticari araçlarda yerli üretimin payı %49’dan %30’a gerilerken, binek araçlarda bu oran %31’den %29’a düştü.
Eroldu, “İç pazardaki yerli üreticilerin korunması için acil önlem alınmalı” diyerek, araç parkını gençleştirecek ve sanayiyi destekleyecek bir yeşil fon önerisinde bulundu.
İhracatta Tedarik Sanayisi Payı Öne Çıkıyor
Her ne kadar ihracat adetsel bazda geçen yılla paralel seyretse de tedarik sanayisinin katkısı ön planda. Türk otomotiv sanayi, Avrupa’daki yüksek enflasyon nedeniyle Türkiye'den tedarike yöneliyor. Ancak Eroldu, ana sanayi üretiminde yaşanan daralmaların ilerleyen dönemde iş kayıplarına yol açabileceği konusunda uyardı.
Üretim ve İhracat Hedefleri Revize Edildi
Küresel ekonomide yaşanan yavaşlamanın etkisiyle sektör yılsonu hedeflerini düşürdü. Temmuz ayında 1 milyon 70 bin ila 1 milyon 120 bin adet olarak açıklanan ihracat hedefi, 1 milyon ila 1 milyon 100 bin adete çekildi. Üretim hedefi de 120 bin adet aşağıya çekilerek 1 milyon 330 bin ila 1 milyon 480 bin arasında belirlendi.
Tedarik Sanayisi Üretimi Kuzey Afrika’ya Kaydırıyor
Sanayide yaşanan maliyet baskısı, bazı tedarikçileri Mısır ve Tunus gibi ülkelerde üretime yönlendiriyor. Eroldu, hazır giyim sektöründe olduğu gibi otomotiv tedarik sanayisinde de bu eğilimin arttığını belirterek, “Kablo gibi bazı tedarik ürünlerinde Kuzey Afrika’ya kayan yatırımlar, Türkiye’nin rekabetçiliği açısından büyük bir risk oluşturuyor” dedi.
Araç Fiyatları ve ÖTV Yüksekliği Orta Kesimi Zorluyor
Türkiye’de yüksek enflasyonun etkisiyle araçların büyük bölümü %80’lik ÖTV dilimine girdi. Eroldu, bu durumun orta gelir grubunun mobiliteye erişimini engellediğini, ancak lüks segmentte satışların arttığını ifade etti. “Bugün bir giriş seviyesi araç ile premium araç aynı vergi diliminde. Bu, yerli araçların pazar kaybetmesine neden oluyor” diyerek ÖTV matrahlarının acilen güncellenmesi gerektiğini vurguladı.
Avrupa’dan İthal Araç Avantajlı Hale Geldi
Kur farkı ve enflasyon dengesizliğine değinen Eroldu, “Enflasyonun kurdan daha hızlı arttığı bu dönemde, Avrupa’dan ithal edilen araçlar, Türkiye’de üretilenlere kıyasla daha avantajlı hale geldi” dedi. Çinli üreticilerin de pazara girmesiyle fiyatlar üzerindeki baskı arttı.
Sonuç: Sektörde Koruma ve Destek Politikaları Şart
Eroldu, hem iç pazarın hem de ihracatın zorlu bir sınavdan geçtiğini belirterek, “İç pazarı koruyacak önlemler alınmazsa, sektör büyük zarar görebilir” uyarısında bulundu. Avrupa pazarındaki durgunluk ve küresel rekabet koşullarının değişmesiyle birlikte, Türkiye otomotiv sanayisi acil ve kapsamlı önlemler bekliyor.
