Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un 4 Yılda Gerçekleştirdiği Reformlar ve Başarılar
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, 28 Ocak 2021’de göreve başlamasının ardından, ülkesinde pek çok önemli reform ve gelişmeyi hayata geçirdi. 4 yıllık görev süresi boyunca yolsuzlukla mücadele, komşu ülkelerle ilişkilerdeki iyileşmeler, ekonomik büyüme ve sosyal projeler gibi pek çok alanda önemli adımlar attı. İşte Sadır Caparov’un başkanlık dönemi boyunca gerçekleştirdiği başlıca gelişmeler:
1. Yolsuzlukla Mücadelede Güçlü Adımlar
Caparov'un yönetiminde, yolsuzluk ve rüşvetle mücadele öncelikli bir gündem maddesi oldu. Ulusal güvenliği güçlendiren ve organize suç örgütleriyle etkin mücadele eden Caparov yönetimi, kamu kurumlarında denetimleri sıklaştırarak, vatandaşların devlete olan güvenini artırdı.
Vergi tahsilatında büyük bir artış yaşanarak, Kırgızistan Devlet Vergi Dairesi 2024’te 228,2 milyar som (2,62 milyar dolar) vergi topladı ve vergi miktarlarında rekor seviyeye ulaşıldı. Bu başarı, dijital teknolojilerin ve takip sistemlerinin geliştirilmesi sayesinde mümkün oldu.
2. Ekonomik Büyüme ve Sanayi Üretimi Artışı
Caparov’un 4 yıllık döneminde, Kırgızistan’ın ulusal bütçesi 308 milyar somdan (3,52 milyar dolar) 687 milyar soma (7,85 milyar dolar) yükseldi. Ülkede, gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) yüzde 9 artarak, 1,5 trilyon som (17,44 milyar dolar) seviyesine çıktı. Bu dönemde, sanayi üretimi yüzde 5,5 artışla 6,8 milyar dolara ulaşırken, tarım sektöründe de 4,52 milyar dolarlık bir üretim hacmi elde edildi.
Dış ticaret hacmi de 2024’te yüzde 3,7 oranında artarak 14,6 milyar dolara ulaştı. Bu ekonomik büyüme, Caparov’un öncülüğünde atılan doğru adımların bir sonucu olarak ülkedeki gelir seviyesini artırdı.
3. Sosyal Konut Projeleri ve Eğitim Reformları
Caparov yönetiminde, sosyal konut projeleri de büyük bir ivme kazandı. Ülkede ilk kez toplu konut projeleri başlatılarak, 1059 aile yeni evlerine yerleştirildi. Kırgızistan’daki Devlet İpotek Şirketi (KMİK) ile yapılan anlaşmalarla, 40 bin dairenin yer aldığı projeler sürdürülüyor. Ayrıca, güvenlik güçlerinin konut ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik projeler de hayata geçirildi.
Eğitimde de önemli reformlar yapıldı, FETÖ bağlantılı okulların Türkiye Maarif Vakfı’na devri ile eğitimdeki bağımsızlık artırıldı. Kırgızistan, SAPAT eğitim kurumlarını 31 Aralık 2024’te Türkiye Maarif Vakfı’na devretti. Bu adım, eğitimdeki kaliteyi yükseltmek ve öğrencilerin en iyi şekilde eğitilmesini sağlamak için önemli bir adımdı.
4. Komşu Ülkelerle İlişkilerin Güçlendirilmesi
Caparov, Kırgızistan’ın dış politikasında büyük bir başarı gösterdi. Tacikistan ile 33 yıl süren sınır anlaşmazlıkları 4 Aralık 2024’te çözüme kavuştu. Bu anlaşma, 970 kilometrelik sınırın 503 kilometresi için yapılan müzakerelerin sonucunda elde edildi. Sınır sorununa dair resmi anlaşmanın Mart 2025’te imzalanması bekleniyor.
Ayrıca, Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkiler daha da güçlendi. Caparov’un başkanlık dönemiyle birlikte iki ülke arasında askeri ve siyasi ilişkiler pekişti.
5. Altyapı ve Ulaşım Projeleri
Caparov’un başkanlığı altında, ülkenin ulaşım altyapısı büyük oranda güçlendirildi. Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demir Yolu Projesi kapsamında, 27 Aralık 2024’te Kırgızistan’daki demir yolu hattının temeli atıldı. Bu proje, Kırgızistan’ın ticaret ve ulaşım alanındaki stratejik konumunu güçlendirecek ve Çin'den Avrupa'ya kadar uzanan önemli bir ulaşım hattı oluşturacak.
6. Kumtor Altın Madeni'nin Kamulaştırılması
Caparov’un başkanlık dönemi, Kumtor Altın Madeni ile de dikkat çekti. 28 yıl boyunca Kanadalı şirketler tarafından işletilen Kumtor Altın Madeni, 18 Mayıs 2021’de kayyum atanarak 4 Nisan 2022’de kamulaştırıldı. Bu adım, ülkedeki doğal kaynakların daha adil bir şekilde yönetilmesine yönelik önemli bir gelişme olarak kayda geçti.
