İzmir Kemalpaşa’da büyükbaş besi çiftliğine yapılan baskında insan sağlığına aykırı bir şekilde ve izinsiz üretilen yaklaşık 25 ton salça ele geçirildi. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası’na göre bunun önüne geçebilmenin iki şartı var. Birincisi alım gücünü artırmak, ikincisi de denetimleri sıklaştırmak.
GIDA KRİZİ YÜKSELİŞTE
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) açıkladığı verilere göre küresel gıda fiyatları endeksi üst üste sekiz aydır geriliyor. Türkiye’deyse gıda fiyatları sürekli yükselişte. Öyle ki gıda enflasyonu marttan ekime kadar yaklaşık 29 puan arttı.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu’nun açıklaması şöyle: “Yaşadığımız pandemi süreci aslında bize gıda güvenliğinin ve gıda egemenliğinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermişti. Bu baskın kayıt ve kontrol dışı gıda üretiminin hala var olduğunu ve yapılan denetimlerin yetersizliğini göz önünde bulundurursak ülkemizde güvenliğinin sağlandığından söz etmemiz pek de mümkün gözükmüyor. Bakanlık hileli gıdalar ile ilgili açıkladığı listelere düzenli olarak devam etmeli, yürürlüğe konan cezai yaptırımlar da uygulanmaya başlanmalı. Sağlıklı bir yaşamın sürekliliğinin sağlanmasında yeterli ve dengeli beslenmenin önemini anlamak ve anlatmak oldukça önemli bir görev olarak algılanmalı ve toplumun güvenilir gıdaya erişiminin sağlanması, başta Tarım ve Orman Bakanlığı olmak üzere ilgili her kurum ve kuruluşun asli görevleri arasında görülmelidir.”
DENETİMLER YETERSİZ
Bakanlığın 2021 Faaliyet Raporu verilerine göre görevli gıda kontrol personeli sayısı 7 bin 245 TMMOB’a göre bunların hepsi aktif denetime çıkmıyor. Bakanlık mevcut kadrosuyla 1 milyon 378 bin 185 denetim yapmış. Bunlardan 14 bin 353’üne para cezası kesildi. Sadece 146’sı için savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Türkiye’de 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle toplam 718 bin 3 gıda işletmesi var. Bu işletmelerin 13 bin 415’i onay kapsamında, 704 bin 588’i de kayıt kapsamında. Kayıtlı işletmelerin 81 bin 904’ü üretim yeri, 344 bin 759’u satış yeri, 277 bin 925’i toplu tüketim yeridir.
TMMOB: “Bu tabloya göre her işletmenin ortalama iki kez bile denetlenmediği görülmektedir. Şüphesiz ki, halk sağlığı ve gıda güvenliği, işletme başı yılda ortalama bir kez yapılan denetimle sağlanamaz. Aslında sorun sadece denetim sayısının yetersizliği de değil. 7 bin 245 Gıda Kontrol Görevlisinin sadece 1917’si Gıda Mühendisidir. Denetimlerin daha sık, etkin ve güvenilir yapılabilmesi için daha çok gıda mühendisinin kamuda istihdam edilmesi gerektiğini her platformda dile getiriyoruz. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı bugün yapmış olduğu 1.200 sözleşmeli personel alımı duyurusunda alınacak Gıda Mühendisi sayısının sadece 14 olduğu görülmektedir ki bu kesinlikle kabul edilebilecek bir durum değildir. Gıda güvenliğine yönelik karşılaştığımız sıkıntıları en aza indirmek için Tarım ve Orman Bakanlığı ivedilikle yeterli sayıda Gıda Mühendisi istihdam etmelidir. Ayrıca gıda işletmelerinin yaklaşık yüzde 70‘ini oluşturan küçük ve ortak ölçekli işletmelerde 5996 sayılı kanunun Ek.1’inde yer alan meslek gruplarının istihdam edilmesi zorunlu değil. Bu işletmelerde kamu bütçesinden kaynak ayrılarak uzman kontrolünde üretim yapılabilmesi, güvenli gıda arzının sağlanması gerekiyor. Bunun için Odamızın bir projesi olarak yıllardır Tarım ve Orman Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu’na değişik zamanlarda sunulan küçük ve orta ölçekli gıda işletmelerinin hem daha güvenilir ürün üretmelerini sağlayacak hem de istihdam yüklerini azaltacak olan ‘Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı Sistemi’ de yürürlüğe konmalıdır. Aksi durumda bu gibi görüntülere maalesef daha çok maruz kalacağız. Yaşamak nasıl ki bir insan hakkı ise, sağlıklı, güvenli ve yeterli gıdaya uygun fiyatlarla sürdürülebilir bir biçimde ulaşabilmek de bir insan hakkıdır. Bunu sağlamak da kamunun en önemli görevlerinden biridir. Kamuya bu görevini bir kez daha hatırlatıyor ve yerine getirmeye davet ediyoruz.” İfadelerine yer verdi.
