Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeği virüsü gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadelede, salgın durumlarını kamuoyuyla paylaşarak önleyici tedbirlerin alınmasını sağlamaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği virüsü, çift sarmallı bir DNA virüsü olup Poksviridae ailesine aittir. İki ana türü bulunmaktadır: Clade 1 ve Clade 2. Afrika'da yaygın olan Clade 1, daha ağır seyreden ve %11 oranında ölümcül olabilen bir hastalığa neden olurken, 2022'de dünyada yayılım gösteren Clade 2, daha hafif belirtilerle seyreden ve %3 ölüm riski taşıyan bir hastalık oluşturur. Son zamanlarda Sudan’da Clade 1'in insanlar arasında yayılması ve bu yayılımın hayvan kaynaklı olup olmadığının belirlenememesi, uluslararası sağlık otoritelerini alarma geçirmiştir.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği virüsü belirtileri genellikle yüksek ateş, grip benzeri semptomlar ve lenf bezi şişmesi ile başlar, ardından karakteristik döküntüler ortaya çıkar. Bu döküntüler vücutta kaşıntılı ve ağrılı kabarcıklar şeklinde görülür ve sıklıkla yüz, avuç içleri, ayak tabanları ve genital bölgede yoğunlaşır. Döküntüler sıvı dolu kabarcıklara dönüşür, ardından kabuk bağlayarak iyileşir.
Döküntülerin Evreleri:
- Leke: Kırmızı ve düz lezyonlar.
- Püskül: Lezyonlar kabarık hale gelir, içi sıvı dolu kabarcıklar oluşur.
- Kabuk: Kabarcıklar kurur ve kabuk bağlar.
- Kabuk Düşmesi: Kabuklar dökülür ve cilt iyileşir.
Diğer belirtiler arasında şunlar bulunur:
- Yüksek Ateş
- Baş Ağrısı
- Kas Ağrıları
- Lenf Bezlerinde Şişme
- Yorgunluk
- Üşüme ve Titreme
Her bireyde belirtilerin şiddeti ve sıralaması farklılık gösterebilir. Hastalığın seyri, kişinin bağışıklık sistemine ve genel sağlık durumuna göre değişkenlik gösterebilir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, enfekte hayvanların ya da insanların cilt lezyonları, vücut sıvıları veya solunum damlacıkları ile doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Virüs hem hayvanlardan insanlara hem de insanlardan insanlara geçebilir.
Bulaşma Yolları:
-
Hayvanlardan İnsanlara: Enfekte hayvanların kanı, sıvıları veya dokularıyla doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Avcılık ve et işleme süreçleri de risk taşır.
-
İnsanlardan İnsanlara: Enfekte kişilerin vücut sıvıları veya döküntüleri ile doğrudan temas, virüsün yayılmasına neden olabilir. Ayrıca, enfekte bireylerin konuşma, öksürme veya hapşırma sırasında havaya karışan damlacıklar da bulaşmaya yol açabilir.
-
Yüzeylerden Bulaşma: Enfekte kişilerin temas ettiği yüzeyler veya nesneler aracılığıyla da yayılabilir.
Maymun Çiçeği Virüsünden Nasıl Korunulur?
Maymun çiçeği virüsünden korunmak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Hijyen: Ellerinizi sık sık sabunla yıkayın ve cilt lezyonlarına dokunmaktan kaçının.
- Sosyal Mesafe: Hasta kişilerle yakın temastan kaçının.
- Maske Kullanımı: Hasta kişilerle aynı ortamdaysanız maske takın.
- Kişisel Eşyalar: Kişisel eşyalarınızı paylaşmaktan kaçının.
- Aşı: Bazı ülkelerde maymun çiçeği aşısı bulunmakta, ancak aşıya erişim ve etkinlik konusunda doktorunuza danışmanız önemlidir.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?
Maymun çiçeği virüsü için spesifik bir tedavi bulunmamakla birlikte, hastalığın semptomlarını hafifletmeye yönelik tedaviler uygulanabilir. Dinlenme, yeterli sıvı alımı, ağrı kesiciler ve kaşıntıya karşı kremler bu süreçte yardımcı olabilir. Bazı antiviral ilaçlar da hastalığın tedavisinde kullanılabilir, ancak bu ilaçların kullanımı doktorun değerlendirmesiyle olmalıdır.
-
Hangi Bölgelerde Yaygın? Maymun çiçeği virüsü özellikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal, kırsal bölgelerinde yaygındır. Ancak küresel seyahatlerle birlikte farklı bölgelerde de vakalar bildirilmektedir.
-
Bebeklerde ve Çocuklarda Belirtiler Nelerdir? Bebeklerde ve çocuklarda yüksek ateş, halsizlik, iştahsızlık, yüz, eller, ayaklar ve gövdede döküntüler gibi belirtiler görülebilir.
-
Aşı Var mı? Çiçek aşısı maymun çiçeği virüsüne karşı koruma sağlayabilir, ancak riskli popülasyonlar için maymun çiçeği aşısı bazı ülkelerde mevcuttur.
Fotoğraf: sosyal medya
