DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, düzenlediği basın toplantısında, “Bugün acil durum komitesi toplandı ve bana durumun uluslararası endişe yaratan bir halk sağlığı acil durumu teşkil ettiğini bildirdi. Ben de bu tavsiyeyi kabul ettim” dedi.
Bu virüs nasıl bulaşıyor?
Mpox, hayvanlardan insanlara geçen viral bir hastalıktır, ancak virüs bulaşmış bir kişiyle yakın fiziksel temasla da bulaşır.
Virüs iki şekilde bulaşıyor. Covid'de olduğu gibi, virüsü taşıyan biriyle 3 metreden daha kısa süreli temas, mikro damlacıklar ve solunum salgıları yoluyla bulaşmayı teşvik edebilir.
Diğer ana bulaşma şekli ise “deri lezyonları (yaralar, kabuklar), vücut sıvıları (kan, tükürük, sperm) veya mukoza zarları (ağız, anüs, doğal mukus üreten delikler) ve kontamine nesneler yoluyla kişiyle yakın ve doğrudan temastır”.
Belirtiler nelerdir?
Hastalığın tespit edilmesini özellikle zorlaştıran şey, grip veya Covid'e çok benzeyen ateş, baş ağrısı, titreme, kas ağrıları gibi başlangıç semptomlarıdır: Özellikle uyarıcı bir diğer işaret de “kulak çevresindeki, boyundaki ve ensedeki lenf düğümlerinin” şişmesidir.
Hastalık daha sonra, genellikle ilk belirtilerden sonraki bir ila üç gün içinde vücutta sivilcelerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir.
2022'de ilk salgın
2022 yılında, virüsün bir varyantı olan alt tip clade 2'nin neden olduğu küresel bir salgın, merkez üssü Avrupa olmak üzere yaklaşık yüz ülkeye yayılmış ve özellikle homoseksüel ve biseksüel erkekleri etkilemiştir.
DSÖ, dünya çapındaki bu salgına yanıt olarak, Temmuz 2022'de maksimum alarm ilan etti, ancak bir yıldan kısa bir süre sonra, Mayıs 2023'te kaldırdı. Salgın, tahmini 90 bin vakadan yaklaşık 140'ının hayatına mal oldu.
2022'deki küresel çiçek hastalığı salgını sırasında insanların yüzde 1'inden azı öldü.
Yeni, çok daha öldürücü bir tür
Ancak Demokratik Kongo Cumhuriyetinde ortaya çıkan ve halihazırda Afrika ile sınırlı olan mevcut salgın, daha bulaşıcı ve tehlikeli bir virüsle başlayarak kendine özgü özelliklere sahiptir. Covid'de olduğu gibi, mpox'un da çeşitli varyantları vardır. 2024 salgınına clade 1 (grup) ve daha da tehlikeli bir varyant olan clade 1b neden olmaktadır. Ölüm oranının yüzde 3,6 olduğu tahmin edilmektedir.
Pratik anlamda, clade 1b vücudun her yerinde deri döküntülerinin ortaya çıkmasına neden olurken, önceki türler ağız, yüz veya cinsel organlarda lokalize döküntüler ve lezyonlarla belirginleşmişti
Dr. Tedros, acil durum komitesinde, “Geçtiğimiz ay boyunca, Demokratik Kongo Cumhuriyetine komşu olan ve daha önce hiç mpox bildirilmemiş Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda’da yaklaşık 90 clade 1b vakası rapor edilmiştir” dedi
Afrika CDC sağlık ajansı tarafından geçen hafta yayınlanan verilere göre, Ocak 2022'den bu yana 16 Afrika ülkesinde, eskiden maymun çiçeği olarak bilinen bu hastalıkla ilgili toplam 38 bin 465 vaka kaydedildi ve 1.456 ölüm vakası görüldü. 2024'te, bir önceki yıla göre, vakalarda yüzde 160 artış görüldü.
DSÖ alarmı hangi amaca hizmet edecek?
“Küresel düzeyde azami alarm ilan edilmesi”, DSÖ'nün acil müdahaleler için fon sağlamasını kolaylaştırabilir. Teşhis kapasitesine yatırım, halk sağlığı müdahalesi, tedavi desteği ve aşılama gibi alanlarda da fon sağlaması kolaylaşabilir.
DSÖ Genel Direktörü, “DSÖ, önümüzdeki günlerde ve haftalarda küresel yanıtı koordine etmeye, etkilenen ülkelerin her biriyle yakın bir şekilde çalışmaya ve bulaşmayı önlemek, enfekte olanları tedavi etmek ve hayat kurtarmak için sahadaki varlığından yararlanmaya kararlıdır” dedi.
Fotoğraf: Sosyal Medya
