Dünya genelinde açlık çeken ya da başka şekillerde mücadele eden insanların sayısı artarken, dünyanın en zengin ülkelerinin bu insanlara yardım etmek için ayırdığı para miktarı düşüyor.
Birleşmiş Milletler, önümüzdeki yıl insani yardıma ihtiyaç duyacağını tahmin ettiği 307 milyon insanın en iyi ihtimalle yüzde 60'ına yardım edebilecek kadar para toplayabileceğini belirtiyor. Bu da 2025 yılında en az 117 milyon insanın gıda ya da diğer yardımları alamayacağı anlamına geliyor.
BM ayrıca, kendi verilerine göre, dünya genelinde insani yardım için talep ettiği 49.6 milyar doların yaklaşık yüzde 46'sını toplayarak 2024 yılını tamamlayacak. Bu, dünya kuruluşunun üst üste ikinci kez hedeflediği miktarın yarısından daha azını topladığı yıl oldu. Eksiklik, insani yardım kuruluşlarını açlar için tayınları kesmek ve yardım almaya uygun insan sayısını azaltmak gibi acı verici kararlar almaya zorladı.
Bunun sonuçları, BM'nin ana gıda dağıtıcısı olan Dünya Gıda Programı'nın (WFP) 6 milyon insanı beslediği Suriye gibi yerlerde hissediliyor. Örgütün ortaklıklar ve kaynak seferberliğinden sorumlu genel müdür yardımcısı Rania Dagash-Kamara, bu yılın başlarında yardım bağışlarına ilişkin tahminlerini göz önünde bulunduran WFP'nin yardım etmeyi umduğu kişi sayısını yaklaşık 1 milyona düşürdüğünü söyledi.
Dagash-Kamara Mart ayında WFP'nin Suriye personelini ziyaret etti. Dagash-Kamara bir röportajında, “Söyledikleri şu oldu: ‘Bu noktada açları doyurmak için açlardan alıyoruz’” dedi.
BM yetkilileri, yaygın çatışmalar, siyasi huzursuzluk ve aşırı hava koşullarının kıtlığı tetiklediği bir dönemde iyimser olmak için çok az neden görüyor.
BM'nin insani işlerden sorumlu genel sekreter yardımcısı ve acil yardım koordinatörü Tom Fletcher, “En çok ihtiyaç duyanlara yapılan çağrıları azaltmak zorunda kaldık” dedi.
Finansman açığı
Çatışmalar, aşırı hava koşulları ve yükselen enflasyon nedeniyle insani yardıma ihtiyaç duyan insan sayısı giderek artıyor. BM'nin insani yardım için aradığı fon ile bağışçıların gerçekte sağladığı miktar arasındaki uçurum da artıyor.
Mali baskılar ve değişen iç politikalar bazı zengin ülkelerin nereye ne kadar yardım yapacaklarına dair kararlarını yeniden şekillendiriyor. BM'nin en büyük bağışçılarından biri olan Almanya, genel kemer sıkma politikasının bir parçası olarak 2023'ten 2024'e kadar 500 milyon dolarlık bir fon kesintisine gitti bile. Alman hükümeti 2025 yılı için insani yardımda 1 milyar dolarlık bir kesinti daha yapılmasını önerdi. Şubat ayındaki federal seçimlerden sonra yeni bir parlamento gelecek yılın harcama planına karar verecek.
İnsani yardım kuruluşları ayrıca ABD'nin yeni Başkanı Donald Trump'ın Ocak ayında ikinci dönemine başladıktan sonra ne önereceğini de izliyor.
Trump'ın danışmanları insani yardıma nasıl yaklaşacağını söylemediler ama Trump ilk döneminde ABD fonlarını azaltmaya çalışmıştı. Ve dış yardımlarda kesintiye gidilebileceğini söyleyen danışmanları işe aldı.
ABD, dünya genelinde açlığın önlenmesi ve açlıkla mücadelede öncü rol oynamaktadır. Son beş yılda 64,5 milyar dolar insani yardım sağladı. Bu rakam, BM tarafından kaydedilen toplam katkıların en az yüzde 38'ine tekabül etmektedir.
En zengin üç bağışçı
İnsani yardım fonlarının çoğunluğu sadece üç zengin donörden geliyor: ABD, Almanya ve Avrupa Komisyonu. Bu donörler, 2020-2024 yılları arasındaki krizlere yanıt olarak BM tarafından kaydedilen 170 milyar doların yüzde 58'ini sağladı.
Reuters'in BM katkı verilerini incelemesine göre, diğer üç güç - Çin, Rusya ve Hindistan - aynı dönemde BM tarafından izlenen insani yardım fonlarının yüzde 1'inden daha azına katkıda bulundu.
En büyük beş ekonomiden ikisi - Çin ve Hindistan - bu rakamın çok küçük bir kısmını verdi.
Çin, 2023 yılında insani yardıma 11,5 milyon dolar katkıda bulunarak hükümetler arasında 32. sırada yer aldı. Dünyanın en büyük ikinci GSMH'sine sahipti.
Hindistan o yıl 6,4 milyon dolarlık insani yardımla 35. sırada yer aldı. Beşinci en büyük GSMH'ye sahip durumdaydı.
2023 yılı gayri safi milli geliri (GSMG) Amerika'nın yüzde 2'sinden daha az olan Norveç, o yıl BM'ye bağış yapan hükümetler arasında yedinci sırada yer aldı. Norveç 1 milyar dolardan fazla yardımda bulundu
Kısıtlamalar ve gecikmeler
Yardım geldiğinde ise bazen geç ve şartlı olarak geliyor, bu da insani yardım kuruluşlarının krizlere esnek bir şekilde yanıt vermesini zorlaştırıyor.
Berlin merkezli bir düşünce kuruluşu olan Küresel Kamu Politikası Enstitüsü'nün direktörü Julia Steets, yardımların “hayvanlar öldüğünde, insanlar hareket halindeyken ve çocuklar yetersiz beslenirken” gelme eğiliminde olduğunu söylüyor.
Güçlü donörlerin yardımlara koyduğu koşullar yardım çabalarını daha da zorlaştırıyor. Bağışçılar, insani yardım kuruluşlarına gıdanın nereye gideceğine kadar ayrıntıları dikte ediyor. Bazen finansmanı belirli BM kuruluşlarıyla ya da sivil toplum örgütleriyle sınırlandırıyorlar. Çadırlarda, tuvaletlerde ve sırt çantalarında bağışçıların logolarının sergilenmesi gibi markalaşma için bir miktar para harcanmasını şart koşuyorlar.
2014 yılında, şu anda BM Genel Sekreteri olan ve daha sonra mülteci ajansının başkanlığını yürüten Antonio Guterres, insani yardım girişimlerini finanse etmek için BM üyesi devletlerden ücret talep edecek büyük bir değişiklik önerdi. BM'nin bütçesi ve barışı koruma misyonları halihazırda bir ücret sistemiyle finanse ediliyor. Böyle bir finansman insani yardım kuruluşlarına ihtiyaca cevap vermede daha fazla esneklik sağlayacaktı
BM, 2015 yılında Guterres'in fikrini araştırmıştı. Ancak teklifle ilgili bir BM raporuna göre bağışçı ülkeler, katkılarını nereye göndereceklerine duruma göre karar vermelerini sağlayan mevcut sistemi tercih ettiler.
Fotoğraf: Sosyal Medya
