Bu sure çoğumuzun dinlediği, duyduğu ve anlamaya çalıştığı bir suredir. Surede ki kelimeler göz atarsak şunları görürüz: Biz, inzal, bilginin kaynağı nerden bileceksin, gece, kadr, hayr, bin ay, tenzil, melaike, ruh, rabbinin izni, her türlü iş, selam, doğuş ve fecr.
Bu kelimelere tek tek baktığımızda büyük bir mana deniziyle karşı karşıya olduğumuzu görürüz. Surenin sonunun selam ve fecrin doğuş müjdesi ise düşünmeyi gerektirir. Zira Kur’an da Fecr başka bir surenin adı iken, aynı zamanda oruç ve namaz ibadetiyle de ilgisi olan bir kavramdır. Surede anlamlı bir soru ve cevap vardır. “Nedir bilir misin, nerden bileceksin, ne olduğunu sen bilir misin?” şeklinde çevrilmiştir. Soru gibi vurgu yapılmakla beraber sonda ki cümle ve kelimeye vurgu yapılmaktadır. “Yani “Kadir gecesine” Soru peygamber ve insanlığa yapılıyor. Her sorunun cevabı verilmez. Burada ise açıklamayı da soruyu soran cevaplıyor. Böylece cevaba dikkat çekilmiş oluyor. Aslında ilk ayette inzalden bahsedilir. Böylece indirilenin değerini açıklamış oluyor.
Bu surede zamanın iki öğesine dikkat çekiliyor. Birincisi geceye, diğeri ise aya. Gecenin sayısı yoktur fakat ayın binden ziyadesiyle bilgisi verilir. Surenin sonunda ise zamanın başka boyutu olan fecrin tuluudur (güneşin doğuşudur). Ki fecrin doğuşu da fıkhımızda fecri kazib(yalancı) ve fecri sadık(doğru) olarak ele alınır. Ayrıca bir de güneşin kerahet vakti sonu doğuşu vardır.
Surede dikkati çeken şeyler önceliği indirilen ve sonunda da selam olmasıdır. Dinin ismiyle (İslam) selam kavramı aynı köktendir. Selam aynı zamanda Allah’ın güzel isimlerindendir. Namazların da tekbirle başlayıp, selamla bitişi ibadetin öz değer ve hedefini göstermektedir.
Sure bize bir geceyi işaret ederken, indirilen ise bir hayatı işaret etmektedir. Zira Yahudilerden bahseden bir ayette onlar için “Onları, insanların hayata en düşkünü, ortak koşanlardan daha tutkunu bulursun; her biri, bin yıl yaşatılmasını ister.” Bin yıl ifadesiyle insanlığın yaşam isteği ve harisliğini anlatmaktadır. Kadr suresinde ise bin aydan daha hayırlıda bahsedilir. Tüm bunlar indirilenin ve insanın değerini anlatmaktadır. Bugün insanlık dünden daha muhtaçtır geceye ve indirileni anlamaya. Kur ’anın ilk inene surelerinde de gece ve faziletinden bahsedilmiştir. Bu gece ayrıca mübarek bir gecedir.
