Meclis’in öncelikli gündemi Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili olacak. Milyonların beklediği 4 maddelik teklif 2 Şubat’ta Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilmişti. Ancak deprem nedeniyle Meclis çalışmalarına ara verilince EYT düzenlemesinin Genel Kurul gündemine alınması da gecikti. TBMM, 28 Şubat’ta çalışmalarına kaldığı yerden devam edecek. Bu kapsamda EYT teklifinin de Genel Kurul’da ele alınması planlanıyor. Yasa Meclis’te kabul edildikten sonra Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
EYT DÜZENLEMESİNDE DEĞİŞİKLİK YOK
Sabah Gazetesi’nin aktardığı haberde, yürürlülük maddeleriyle 4 maddeden oluşan EYT yasası komisyonda değiştirilmeden kabul edilmişti. Genel Kurul'da bazı değişikliklerin olabileceği noktasında beklentiler de bulunuyor. Bunların başında da SSK'lılar için kademeli prim şartının 5 bin güne indirilmesi geliyor. Yine kısmi emeklilik için de yaş şartının 8 Eylül 1999 öncesinde olduğu gibi kadınlarda 50 erkeklerde 55 olması isteniyor. Ancak AK Partili kaynaklar içerikte hiçbir değişikliğin olmayacağını ifade ediyor.
EYT'YE DEPREM AYARI
EYT'li olarak çalışmak isteyenlerin işe başlaması için tanınan 10 günlük sürenin uzatılması gündemde. İşveren tarafı bu sürenin 3 aya çıkarılmasını talep ediyor.
Depremde hayatını kaybedenler için de harekete geçildi. AK Parti kurmaylarına göre EYT'liyken depremde hayatını kaybedenlerin aileleri de bu düzenlemeden yararlanabilecek. EYT'liler gerekli prim gün sayısı ve yılı dolduran ancak yaşının dolmasını bekleyenlerden oluştuğu için herhangi bir yasal düzenlemeye gerek kalmaksızın vefatın kesinleştirilmesinin ardından SGK'da yapılacak işlemler sonucunda yasal hak sahiplerine emekli maaşı bağlanabilecek.
İLK EMEKLİ MAAŞI NİSAN’A KALDI
Komisyondan geçen düzenleme ile 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış vatandaşlar primlerini tamamladıklarında yaş şartı olmadan emeklilik hakkı kazanacaklar. İlk etapta 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağı düzenlemeden 5 milyona yakın sigortalının yararlanması bekleniyor.
Yasalar emeklilik işlemlerinin başlatıldığı aydan sonraki ay başından itibaren maaş hesabı yapılacağını söylüyor. Bu durumda Mart ayında yapılacak bir başvuru sonunda ilk maaşlar 1 Nisan'dan itibaren hesaplanacak.
GERİYE YÖNELİK ÖDEME
Deprem dolayısıyla yasanın geç çıkmasıyla kaybolan hak geri verilebilir. Bu durumda maaşların yine daha önce açıklandığı gibi 1 Mart'tan itibaren başlaması da sağlanabilir. Ancak Ankara kulislerinde böyle bir uygulama yapılmayacağı yönünde konuşmalar olduğu belirtiliyor.
MAAŞ HESABINDA 3 DÖNEM DİKKATE ALINACAK
EYT yasası çıktıktan sonra yaş şartı dışındaki şartları tamam olanların; örneğin primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak. 1999 yılı öncesi, 1999 yılı - 2008 arası ve 2008'den sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak. Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak. Kişilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, yaş beklerken ödenen fazla primler ve işe ara verip vermemiş olmaları emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.
BÜYÜME ORANI DEVREYE GİRİYOR
Maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak. Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.
KİMLER YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALACAK?
EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak. Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı Aylık Bağlama Oranları ve güncelleme katsayılarıyla nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.
BAYRAM İKRAMİYESİ DE ALINACAK
Mart ayında başvuran EYT'liler emeklilik hakkı kazanacakları için nisan ayında ödenecek Ramazan bayramı ikramiyelerini de alabilecekler. Emeklilere ödenen 1.100 TL bayram ikramiyesinin bu yıl artırılması da bekleniyor. Bütün çalışma hayatı asgari ücret üzerinden bildirilenler ise daha düşük maaş alacak. Burada üç ayrı hesaplama yapıldığı için tüm kazançlar önem kazanıyor. Yani son yıllar değil ilk çalışma hayatınızdan bu güne kadar tüm kazançlarınıza bakılıyor.
PRİM BORÇLARINA YAPILANDIRMA
TBMM gündeminde olan bir diğer yasa tasarısı ise borç yapılandırması ile ilgili. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırmasını içeren taslak ile milyonlarca vatandaşın kamuya olan tüm borçları yapılandırılacak. Ancak yapılandırma sadece borcu olanları değil EYT'lileri de yakından ilgilendiriyor. Prim borcu olduğu için emekli olamayan EYT'liler yapılandırmaya başvurarak borçlarının faizlerini sildirecek, taksite böldürebilecek ve kolay ödemelerle borçtan kurtulup emekli olabilecek.
Yine borçlanma yapmak isteyen EYT'liler bunun sonunda emekli olabilecekse kredi imkanına da kavuşabilecek. Daha önceki yapılandırma yasalarında emekli olabilecek durumdaki sigortalılar için borçlanma miktarları ya da borçları kadar kamu bankaları kredi açmış ve geri ödemeleri emekli maaşından karşılanmıştı. Bu yapılandırma yasası ile de bu imkan getirilirse birçok EYT'li finansman sıkıntısı yüzünden yapamadığı borçlanmasını yapıp emekli olabilecek.
