Verilere göre, Türkiye'nin dış ticaretinde önemli değişiklikler ve farklı sektörlerdeki gelişmeler dikkat çekti. İhracat ve ithalat birim değer endekslerinde yaşanan artış, çeşitli sektörlerdeki fiyat değişimlerini yansıtırken, miktar endekslerinde ise azalış gözlemlendi.
İhracat ve İthalat Birim Değer Endeksleri
-
İhracat Birim Değer Endeksi: Eylül 2024'te, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 3,6 artış gösterdi. Bu artış, özellikle gıda, içecek ve tütün sektöründe kaydedilen yüzde 11,6'lık artışla dikkat çekerken, yakıtlar hariç ham maddelerde ise yüzde 6,2 oranında bir artış görüldü. Ancak, yakıt fiyatlarında yüzde 12,1'lik bir düşüş yaşandı.
-
İthalat Birim Değer Endeksi: İthalat birim değer endeksi de yıllık bazda yüzde 4,7 artış gösterdi. Bu artışın en belirgin olduğu sektörler arasında gıda, içecek ve tütün yer alırken, bu alanda yüzde 8,2’lik bir yükseliş kaydedildi. Ham maddeler (yakıt hariç) ve imalat sanayisinde de artışlar gözlemlenirken, yakıtlar sektöründe yüzde 3,7 oranında bir azalma yaşandı.
İhracat ve İthalat Miktar Endeksleri
Miktar endekslerinde ise düşüş yaşandı:
-
İhracat Miktar Endeksi: Eylül 2024'te yüzde 5,2 oranında bir düşüş kaydedildi. Bu düşüş, yakıtlar ve ham maddeler (yakıt hariç) gibi sektörlerde daha belirgin hale gelirken, imalat sanayisinde, özellikle gıda, içecek ve tütün hariç olan kısmında yüzde 1,3’lük bir artış görüldü.
-
İthalat Miktar Endeksi: Eylül ayında ithalat miktar endeksi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,8 azaldı. Bu azalma, yakıtlar ve gıda, içecek ve tütün gibi sektörlerde önemli bir düşüşe yol açtı. Ancak, imalat sanayisinde ve ham maddelerde (yakıt hariç) artışlar gözlendi.
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Veriler
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilere göre:
-
İhracat Miktar Endeksi: Ağustos ayında 155,5 olan ihracat miktar endeksi, Eylül ayında yüzde 4,6 azalarak 148,4 seviyesine geriledi. Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise, Eylül 2023’te 160,3 olan ihracat miktar endeksi, yüzde 5,2 azalarak 151,9 oldu.
-
İthalat Miktar Endeksi: Ağustos ayında 117,9 olan ithalat miktar endeksi, Eylül ayında yüzde 0,7 azalarak 117'ye geriledi. Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise, geçen yıl Eylül ayında 122 olan ithalat miktar endeksi, bu yıl yüzde 5,8 azalarak 114,9 seviyesine düştü.
Dış Ticaret
Dış ticaret haddi, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanır. Eylül 2024’te dış ticaret haddi, geçen yılın aynı dönemine göre 1 puan azalarak 86,7 oldu. Geçen yıl Eylül ayında dış ticaret haddi 87,7 seviyesindeydi.
