Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Jeofizik Mühendisliği Bölümü saha çalışmaları ışığında 2023 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan depremleri ile ilgili hazırladığı raporu açıkladı. Sakarya Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Utkucu, İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Sert, Dumlupınar Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Öğretim Üyesi Dr. Hatice Durmuş ve Iğdır Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Prof. Dr. Süleyman Nalbant tarafından hazırlanan raporda ilginç detaylar yer aldı.
“500 YILDIR SESSİZDİ”
Sakarya Üniversitesi Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Jeofizik Mühendisliği Bölümü tarafından yapılan masa başı çalışmaları ve 7 günlük deprem bölgesi saha gözlemlerinin sonuçları bağlamında yapılan değerlendirmede şunlara değinildi; “İlk deprem olarak anılan 7.8 büyüklüğündeki Pazarcık depreminin meydana gelmesi yerbilimleri açısından bir sürpriz oluşturmamıştır. Bu deprem, Doğu Anadolu Fay Zonu’nun (DAFZ) Maraş Sismik Boşluğu olarak adlandırılan ve en az 500 yıldır büyük deprem sessizliği ile bilinen bir bölümünü ve bu boşluğun hem güneyinde hem de kuzeyinde yer alan komşu fay segmentlerini de içeren bir fay kırılması sonucu oluşmuştur.”
İKİNCİ DEPREM SÜRPRİZ OLDU
“Fay boyunca kazılan hendeklerden gelen veriler, 1114 ve 1513 depremlerinin, boşluğu kıran son depremler olduğunu göstermiştir. Boşluk etrafındaki gerilme yükü artışı ve geri plan depremselliğindeki anormal değişiklikler daha önce vurgulanmıştır. Boşluk boyunca beklenen depremin büyüklükleri 7.4-7.7 olarak tahmin edilmiştir. Ancak, 7.6 büyüklüğündeki ikinci ana şok depremin yaklaşık 9 saat sonra (DAFZ) Kuzey Kolu boyunca meydana gelmesi yerbilimleri açısından tam bir sürpriz oluşturmuştur. Deprem eğilimli bir ülke olarak, Türkiye'de büyük depremlerin uzay ve zamanda birbirine yakın olarak gerçekleşmesi nadir değildir. Örnek olarak, 1114'de 16 gün, 1866'da bir ay, 1943-1944'de 2 ay ve 1766 ve 1999'da 3 ay arayla büyük deprem çiftleri meydana gelmiştir. Bu önceki deprem çiftlerindeki depremlerden hiçbirinin saatler içinde meydana gelmediğine dikkat ediniz.”
6.4 HATAY DEPREMİ ARTÇI
“2023 Pazarcık depreminin büyüklüğü, 1999 İzmit (7.6) ve Düzce (7.2) depremlerinin toplamından yaklaşık iki kat daha büyük olup, fay kırılması boyunca KD-GB yönünde uzayan bir hasar alanına neden olmuştur. Ancak ikinci ana şok DB doğrultulu bir fayı kırmış ve hasarlı alanın doğu-batı doğrultusunda daha da genişlemesine neden olmuştur. Her iki ana şokun büyüklükleri de eklendiğinde, afet yardım çalışmalarını zorlaştıran 11 ili kapsayan geniş bir hasar alanı oluşmuştur. Yapılan deprem gerilme modellemesi sonucunda Antakya Fay Zonu boyunca meydana gelen 20 Şubat 2023 6.4 depreminin 2023 Pazarcık depreminin artçı depremi olduğu belirlenmiştir. Türkiye'de yüksek bir deprem tehlikesi olduğu gerçeği bir kez daha bu acı tecrübe ile anlaşılmıştır. Sadece günümüzdeki yıkıcı depremler değil, geçmişte yaşanan onlarca büyük deprem de bu gerçeği desteklemektedir. Bu da Türkiye'de deprem bilim çalışmalarının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Deprem bilim çalışmaları ve eğitimi, deprem güvenliği ve afet yönetimi Türkiye'de birinci öncelikler arasında yer almalı ve sismoloji ve deprem jeolojisi bilim alanlarında uzmanlar yetiştirilmelidir.”
