Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) merkezi yönetim bütçesinden AR-GE faaliyetleri için ayrılan ödenek ve harcamalara ilişkin bazı verileri açıkladı.
Merkezi yönetim bütçesi verileri kullanılarak yapılan hesaplamalara göre; 2023 yılında AR-GE faaliyetleri için gerçekleştirilen harcama 98 milyar 737 milyon TL oldu.
Bu sonuca göre, 2023 yılında merkezi yönetim bütçesinden yapılan AR-GE harcamalarının merkezi yönetim bütçesi içerisindeki oranı yüzde 1,38 oldu. Merkezi yönetim bütçesinden yapılan AR-GE harcamalarının 26 trilyon 276 milyar 307 milyon TL olan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı ise yüzde 0,38 oldu.
Bütçedeki oran arttı, GSYİH’daki azaldı
2022 yılı merkezi yönetim bütçesinden AR-GE harcamaları için ayrılan kaynak 53 milyar 844 milyon lira, bütçe içindeki oranı ise yüzde 1,66 olmuştu.
Aynı dönemde merkezi yönetim bütçesinden yapılan AR-GE harcamalarının 15 trilyon 6 milyar 574 milyon TL olan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı ise yüzde 0,36 olarak hesaplanmıştı.
Buna göre, AR-GE çalışmalarına ayrılan kaynağın merkezi yönetim bütçesi içindeki oranı yüzde 0,28, GSYİH içindeki oranı ise yüzde 0,02 azaldı.
2024 tahmini 174,6 milyar lira
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak hesaplanan tahmini sonuçlara göre; 2024 yılı merkezi yönetim bütçesinden AR-GE faaliyetleri için 174 milyar 627 milyon TL tahsis edildi.
En fazla fonlama üniversitelere yapıldı
AR-GE için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyo-ekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında 2023 yılında en fazla AR-GE fonlaması yüzde 70,8 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldı.
Bu sosyo-ekonomik hedefi; sırasıyla yüzde 5,8 ile endüstriyel üretim ve teknoloji, yüzde 5,5 ile genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen), yüzde 4,5 ile savunma ve yüzde 3,9 ile tarım takip etti.
Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan hesaplamalara göre, 2024 yılında AR-GE için en fazla ödeneğin yüzde 73,2 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere ayrılacağı tahmin edildi. Genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen) yüzde 5,1 ile sosyo-ekonomik hedefler arasında ikinci sırada yer aldı. Savunma ile endüstriyel üretim ve teknoloji yüzde 4,9 ile bu hedefleri izledi.
Uluslararası AR-GE programlarına 2,2 milyar lira
Merkezi yönetim bütçesinden uluslararası AR-GE programlarına 2023 yılında 2,2 milyar TL ayrıldı. Uluslararası AR-GE programlarının alt kategorilerine göre, Avrupa çapında yürütülen AR-GE programları için gönderilen kamu fonu 1,3 milyar TL ile ilk sırada yer aldı.
Bunu sırasıyla 592 milyon TL ile uluslararası AR-GE faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlar ve 303 milyon TL ile ikili veya çok taraflı uluslararası AR-GE programları takip etti.
Bütçe başlangıç ödeneğine göre uluslararası AR-GE programlarına 2024 yılında 2,7 milyar TL tahsis edildi. İlk sırayı 1,6 milyar TL ile Avrupa çapında yürütülen AR-GE programları alırken bunu 722 milyon TL ile uluslararası Ar- Ge faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlar ve 357 milyon TL ile ikili veya çok taraflı uluslararası AR-GE programları izledi.
Fotoğraf: AA Arşiv
